จุลินทรีย์ในอาหารมีกี่ชนิด และชนิดไหนที่ให้ประโยชน์ต่อร่างกายของเรา

จุลินทรีย์ในอาหาร เชื่อได้ว่าเป็นคำที่หลาย ๆ คนคุ้นเคยกันดีโดยเฉพาะผู้ที่รับประทานจุลินทรีย์เหล่านี้เพื่อคุณประโยชน์ทางด้านสุขภาพ ซึ่งคงไม่ผิดนักหากจะบอกว่าเมื่อพูดถึง “จุลินทรีย์” หลาย ๆ คนมักจะนึกถึงแบคทีเรีย หรือเชื้อบางอย่างที่ดูไม่ค่อยน่ากินนัก แต่เราก็มักจะรับประทานมันอยู่บ่อย ๆ 

ยกตัวอย่างเมนูง่าย ๆ ที่เราจะทราบกันดีว่ามีจุลินทรีย์ชนิดดีอยู่ เช่น โยเกิร์ต และ นมเปรี้ยว ที่เราสามารถหารับประทานได้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งผู้บริโภคหลายคนอาจคิดว่าจุลินทรีย์ที่อยู่ในอาหารดังกล่าวมีประโยชน์ช่วยแค่เพียงการลดน้ำหนักและการขับถ่ายเท่านั้น  แต่ทุกคนทราบหรือไม่ว่าสิ่งที่เราคิดอาจไม่ได้เป็นเช่นนั้นเสมอไปเพราะจุลินทรีย์ดังกล่าวอาจมีประโยชน์กว่าที่ทุกคนคิด

ดังนั้น ในบทความนี้ Butterfly Organic จึงนำข้อมูลเกี่ยวกับจุลินทรีย์แต่ละชนิดที่อยู่ในอาหารประเภทต่าง ๆ พร้อมทั้งจุลินทรีย์ตัวดีที่อยู่ในโยเกิร์ตมาฝากผู้อ่าน เพื่อให้ได้ศึกษากันว่าแท้จริงแล้วเจ้าจุลินทรีย์พวกนี้มีประโยชน์ต่อร่างกายเราอย่างไรกันแน่

จุลินทรีย์ในอาหาร คืออะไร มีกี่ชนิด และมีประโยชน์ต่อร่างกายอย่างไรบ้าง?

แม้จะมีภาพจำว่าเป็นเชื้อแบคทีเรีย เชื้อจุลินทรีย์ไม่ได้ทำร้ายร่างกายเราเสมอไป ยังมีจุลินทรีย์ที่ดีต่อสุขภาพที่เราควรรักษาเอาไว้ให้อยู่ในลำไส้ของเราไปนาน ๆ โดยบริโภคอาหารที่มีจุลินทรีย์เหล่านี้เข้าไปในท้องเป็นประจำ

จุลินทรีย์ดี ๆ ที่มากับอาหารอร่อย ๆ ไม่ได้มาพร้อมกับรสชาติอาหารที่ดีเท่านั้น แต่ยังมีส่วนช่วยในการย่อยอาหาร ดูดซึมสารอาหาร และช่วยในการทำงานของระบบขับถ่ายให้ดียิ่งขึ้น พูดง่าย ๆ ว่าอาหารที่มีจุลินทรีย์บางชนิดที่มีประโยชน์ต่อร่างกายนี้ สามารถช่วยให้ร่างกายย่อยอาหารง่ายขึ้น และการขับถ่ายง่ายขึ้นนั่นเอง

จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในอาหารแต่ละประเภทมีอะไรบ้าง 

อาหารแต่ละชนิดไม่ว่าจะเป็นอาหารสด อาหารแห้ง อาหารปรุงสำเร็จ อาหารกระป๋อง ฯลฯ มักจะพบว่า มีจุลินทรีย์หลายชนิดปะปนอยู่ทั้งที่มนุษย์ใช้ในการถนอมอาหารหรือแปรรูปอาหาร ปนเปื้อนได้เองและด้วยสาเหตุอื่น จุลินทรีย์ที่มักพบในอาหาร ได้แก่

1. แบคทีเรีย (Bacteria)

เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่มีวิวัฒนาการต่ำสุด จัดอยู่ในอาณาจักรมอเนอรา (Kingdom Monera) การดำรงชีพมีทั้งที่เป็นผู้ผลิต ผู้ย่อยสลายและปรสิต สืบพันธุ์ด้วยการแบ่งตัว พบได้ทั่วไปในน้ำ ในดิน ในอากาศร่างกายสิ่งมีชีวิตอื่น นิยมแบ่งชนิดแบคทีเรียตามลักษณะของรูปร่าง แบ่งได้ 3 ชนิด คือ

– คอคคัส (Coccus) มีรูปร่างกลม เช่น Staphylococcus aureus เป็นแบคทีเรียที่ทำให้อาหารจำพวกเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เช่น เนย เนยแข็ง เป็นต้น

– บาซิลลัส (Bacillus) มีรูปร่างแบบทรงกระบอก หรือท่อน ใช้ในอุตสาหกรรมท้าไวน์ น้ำส้มสายชู และ Lactobacillus ใช้ทำนมเปรี้ยว หรือ โยเกิร์ต

– สไปริลลัม (Spirillum) รูปร่างเป็นเกลียว เช่น Leptospira interogans ทำให้เกิดโรคฉี่หนู หรือเลปโตสไปโรซิส ในคนและสัตว์

2. รา (Fungi)

จัดอยู่ในอาณาจักรฟังไจ (Kingdom Fungi) บางชนิดมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า บางชนิดมองเห็นด้วยตาเปล่า มีทั้งที่เป็นเซลล์เดียวหรือหลายเซลล์เรียงต่อกันเป็นเส้นใยยาว มีสีดำ สีเขียว สีส้ม ฯลฯ บางชนิดเป็นปรสิต สืบพันธุ์ด้วยการแบ่งตัว การหักหรือขาดออกของเส้นใย การแตก หน่อ หรือการสร้างสปอร์ โดยคนเรานิยมใช้ราหมักอาหาร เช่น เนยแข็งบางชนิด เป็นต้น

3. ยีสต์ (Yeast)

เป็นสิ่งมีชีวิตที่จัดอยู่ในอาณาจักร ฟังไจ (Kingdom Fungi) มีเซลล์เดียว รูปร่างกลม หรือรี เราใช้ประโยชน์จากยีสต์ในหลาย ๆ ด้าน เช่น ใช้หมักน้ำผลไม้ ใช้หมักทำข้าวหมาก ใช้ทำเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เช่น สาโท อุกระแช่ เป็นต้น และยังใช้หมักทำแอลกอฮอล์จุดไฟ ใช้หมักขนมปัง ช่วยให้อาหารบางชนิดมีคุณค่าทางอาหารเพิ่มขึ้นด้วย

จุลินทรีย์อยู่ในอาหารประเภทใดบ้าง

ในระบบย่อยอาหารของเราทุกคน ล้วนมีสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ อาศัยอยู่ นั่นก็คือจุลินทรีย์ ซึ่งมีส่วนสำคัญกับสุขภาพร่างกายของเราอย่างมาก ซึ่งจุลินทรีย์ดังกล่าวก็มีอยู่ในอาหารหลายประเภทด้วยกัน เช่น

จุลินทรีย์ในอาหารหมัก

การหมัก (fermentation) เป็นการถนอมอาหาร (food preservation) ที่ใช้จุลินทรีย์ต่าง ๆ เช่น แบคทีเรีย (bacteria) ยีสต์ (yeast) หรือ รา (mold) ซึ่งเป็นเชื้อเริ่มต้น (starter) 

ซึ่งอาจเป็นเชื้อบริสุทธิ์ เชื้อผสม เช่น ลูกแป้งโคจิ หรือเชื้อที่ปนเปื้อนจากธรรมชาติเปลี่ยนแปลงสารอินทรีย์ในอาหารเกิดเป็นสารต่าง ๆ เช่น กลิ่น เอทิลแอลกอฮอล์ (ethyl alocohol) กรดอินทรีย์ (organic acid) คาร์บอนไดออกไซด์ 

โดยการหมักสามารถเกิดได้ทั้งในสภาวะที่มีอากาศ (areobic fermentation) หรือไม่มีอากาศ (anaerobic fermentation)

อาหารหมักดองบางประเภท มีจุลินทรีย์ที่เราควรรักษาเอาไว้ในลำไส้ เช่น

– โยเกิร์ต

– นมเปรี้ยว

– กิมจิ

– ชาหมัก (คอมบูชา)

– ถั่วหมัก

จุลินทรีย์ในอาหารแห้ง

อาหารแห้ง (dried food หรืออาจเรียกว่า dehydrated food) หมายถึงอาหารที่ผ่านการอบแห้ง หรือการตากแห้ง (drying หรือ dehydration) เพื่อลดปริมาณน้ำในอาหาร 

เป็นการถนอมอาหารที่สำคัญวิธีหนึ่ง เพราะการลดปริมาณน้ำเป็นการหยุดการทำงานของเอนไซม์ (enzyme) และชะลอการเจริญของจุลินทรีย์ที่เป็นสาเหตุของการเสื่อมเสียของอาหาร (food spoilage) และจุลินทรีย์ก่อโรค (pathogen) โดยมักจะประกอบไปด้วยจุลินทรีย์ในกลุ่มแบคทีเรีย ยีสต์และราเช่นเดียวกับอาหารหมัก

โดยตัวอย่างอาหารแห้งที่มีจุลินทรีย์ เช่น

– ผักแห้ง

– ผลไม้แห้ง

– อาหารแห้งจากเนื้อสัตว์และสัตว์น้ำ

– เครื่องดื่มผงสำเร็จรูป เช่น ชา กาแฟ นมผง กาแฟผง

– เมล็ดธัญพืช (cereal grain)

– ถั่วเมล็ดแห้ง (legume)

ประโยชน์ จุลินทรีย์ในอาหารและโยเกิร์ตมีดีต่อร่างกายอย่างไรบ้าง

จากที่กล่าวไปว่าเชื้อจุลินทรีย์นั้น ไม่ได้ทำร้ายร่างกายเราเสมอไป ยังมีจุลินทรีย์ที่ดีต่อสุขภาพที่เราควรรักษาเอาไว้ให้อยู่ในลำไส้ของเราไปนาน ๆ เนื่องจากมีจุลินทรีย์ตัวดีที่แฝงอยู่ในเมนูอาหารต่าง ๆ ดังที่กล่าวไว้ข้างต้น ซึ่งให้ประโยชน์แก่ร่างกายมากมาย เช่น

ช่วยผลิตวิตามินหลายชนิดที่จำเป็นต่อร่างกาย 

โดยจุลินทรีย์ที่ดีจะผลิตวิตามินบี 1, บี 2, บี 6, บี 12 วิตามินอี วิตามินเค กรดแพนโทเทนิก และกรดโฟลิก เป็นต้น

จุลินทรีย์ตัวดีคอยรักษาสุขภาพลำไส้ 

โดยสร้างกรดแล็กติกและกรดน้ำส้ม ทำให้สภาพแวดล้อมของลำไส้เป็นกรด ซึ่งไม่เพียงเหมาะแก่การย่อยอาหาร แต่ยังช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคที่อาจเข้าสู่ร่างกายผ่านระบบทางเดินอาหาร

กระตุ้นภูมิคุ้มกัน 

โดยลดจำนวนสารพิษที่เข้าสู่ร่างกายจากทางลำไส้ เนื่องจากโปรไบโอติกช่วยให้เชื้อก่อโรค และอุจจาระตกค้างที่ให้กำเนิดสารพิษในลำไส้มีจำนวนลดลงอย่างมาก ร่างกายจึงได้รับสารพิษจากภายในลดลง

ช่วยกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ 

ร่วมถึงช่วยการขับถ่ายอุจจาระ ทำให้ไม่มีอุจจาระตกค้าง ยอดกลับมาเป็นพิษกับร่างกาย

จุลินทรีย์ในโยเกิร์ต มีประโยชน์ต่อร่างกายอย่างไร

“โพรไบโอติก” คือ อีกหนึ่งจุลินทรีย์ที่มีชีวิต มีทั้งชนิดแบคทีเรียดี ชนิดยีสต์ที่ดี และชนิดเชื้อราที่ดี ซึ่งแต่ละสายพันธุ์ก็จะมีประโยชน์แตกต่างกันออกไปซึ่งเป็นชนิดของจุลินทรีย์ที่มีอยู่มากในโยเกิร์ต เมนูที่คนรักสุขภาพหลงรัก

ประโยชน์หลัก ๆ ของโพรไบโอติก คือ ช่วยปรับสมดุลลำไส้ ด้วยการเข้าไปลดปริมาณจุลินทรีย์ชนิดไม่ดีที่อาจก่อโรคในร่างกาย ช่วยกำจัดเชื้อโรคในระบบทางเดินอาหาร ทั้งยังกระตุ้นการทำงานของระบบย่อยอาหารให้มีความสมดุล ลดอาการท้องอืด ท้องเสีย กระตุ้นการขับถ่าย บรรเทาอาการลำไส้แปรปรวน และเมื่อลำไส้มีจุลินทรีย์ดี แบคทีเรียดีมากกว่าชนิดไม่ดี ก็ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้ดีขึ้นไปอีก

ทั้งนี้ทางกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ยังได้ระบุถึงข้อแนะนำให้ผู้ป่วยที่มีอาการลองโควิด กินอาหารที่มีโพรไบโอติกหรือนมโพรไบโอติกส์เพื่อฟื้นฟูร่างกายให้แข็งแรง และช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันอย่างสม่ำเสมออีกด้วย

โยเกิร์ตออแกร์นิคจาก Butterfly Organic

โยเกิร์ตออร์แกนิคของเรา ไม่ใช่แค่วัวที่เลี้ยงแบบกินหญ้า Grass Fed เท่านั้น แต่เป็นวัวที่กินหญ้าออร์แกนิค 100% (certified organic) ไม่มีการใช้ยาปฏิชีวนะ หรือสารเคมีใด ๆ ทั้งกับตัววัวและพื้นที่ในฟาร์ม เราปล่อยวัวให้เดินเล่นในทุ่งกว้าง ไม่มีการกักขัง เพื่อให้วัวของเราได้มีสุขภาพแข็งแรง อารมณ์ดี เพื่อให้ผลผลิตดีตามไปด้วย จนเราได้รับการปิดฉลากจากมาตรฐานออร์แกนิค USDA (NOP) องค์กรที่ดูแลผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรจากประเทศสหรัฐอเมริกา

โดยออร์แกนิคโยเกิร์ต ชนิดคงตัวของเรานั้นมีคุณสมบัติที่ดีหลายประการ ไม่ว่าจะเป็น…

– ผลิตจากนมออร์แกนิคเต็มมันเนย เข้มข้น หอมมัน และหวานเบา ๆ แบบปราศจากเคมีด้วยน้ำตาลทรายออร์แกนิค

– มีจุลินทรีย์โพรไบโอติก (Probiotic) และจุลินทรีย์มีชีวิต (Live Yogurt Cultures)

– เชื้อจุลินทรีย์ที่ใช้ประกอบด้วย : Lactobacillus rhamnosus , Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus, Streptococcus thermophilus

– ไม่มีการปรุงแต่งด้วยสารเคมีต่าง ๆ เช่น สารเพิ่มความหนืด, สารเพิ่มความคงตัว ฯลฯ

– ไม่มีการผสมนมผง หรือแต่งกลิ่นสังเคราะห์ใด ๆ จึงเข้มข้น หอมมัน จากรสชาติของโยเกิร์ตจริง ๆ

อย่างไรก็ดี เพื่อให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าโยเกิร์ตของเราปลอดภัย ไร้สารเจือปน ส่งตรงมาจากฟาร์มอย่างแน่นอน สำหรับผู้ที่สนใจสั่งสินค้าและดูสินค้าเพิ่มเติม สามารถติดตามผ่านไลน์ได้ที่นี่ (คลิก)

FAQ